Temporal jallp’aspiqa papaqa wata mikhuna

Papataqa uqhariytawan ñaraq k’ayruspi, trojaspi, pirwaspi, phinaspi jallch’akunchis, uk watata papanchis muyuykunan tiyan, chaymanri pillpintu khuru yaykun. Kaymanta jark’akunapaq qaninpa yacharikurqanchis:

- Sumaqta chikllana: Q’uyu papata, khurusqa papata:

- Kimsa k’uchu qhurawan janpinallataq:

Kay yachaykunataqa sik’irimurqayku jaqay alturas Raqaypampa (provincia Mizque) chiqakunamanta, paykunaqa mana mana quimicoswanchu janpiq kasqanku, kuraq tatakuna kay yachaykunata purichinku.

- Q’umir muñawan janpinallataq:

Uk q’ipita muña qhurata ruthumuna.

Trojapiña panpaman uk marq’ata mast’ana, patanman papata jich’ana, watiq marq’a muñata mast’anallataq, patanman papa jich’anallataq, ajinata tukuchina.

- Eucalipto muñawan kutasqa:

Achkitallata eucalipto laqhita, muña qhuratawan tantana, wasi ukhullapi ch’akichina, maranpi manachay molinopi kutana, chayqa jak’uman jina tukun.

Trojapi panpaman uk kilo eucalipto muñawan kutasqata jich’ana, patanman carga papata, chaymanta watiq chay qhuraspaqta jak’unta, watiq papata. Isay carga papapaq kilo chay qhurasmanta jak’u kanan tiyan.

- Ajos kutasqawan:

Iskay kilo ajosta rantina, qarantinta maranpi kutarpana, ñut’usqaña kaptin chunka litro yakuman wakiykuchina.

Trojaman papata jallch’aq jina, pichana jap’iytawan chay ajos yakuwan sumaqsituta ch’aqchuna. Ch’aqchuytawan trojata sumaqta wisq’aykuna, q’apaynin mana lluqsinanpaq. Papa trojaq alerosninta ch’aqchunallataq.

- Cabra leche sik’imirapiwan:

Wasi k’uchuman papata pisillataraq jich’ana, patanman pichanawan cabra lecheta ch’aqchuna, patanman ukchhikan papa jich’anallataq, watiqmanta cabra lechewan ch’aqchuna. Chantá sik’imira qulluta apamuspa papa phinaq chawpinman churaykuna. Sik’imira papa phinapi cabra lecheta mikhuq jinaqa, pillpuntu khuruta mikhullantaq, tukuchinankama, manaña miraqta saqinchu. Chantá sik’imira qulluta jawaman apapuna.

- Thurumi uchpha waliqllataq:

Thurumi sach’amanta llant’ata ruwana, llant’aman tukuchinapaq ninawan kanana.

Sapa iskay arroba papaman uk kilo thurumi uchphata jich’ana, watiq papata jich’anallataq. KAY THURUMI UCHPHATAQA MIKHUNA PAPALLAMAN CHURANA. AMA PAPA MUJUMANQA CHURANACHU, PAPAQ ÑAWISNINTA RUPHARACHISUNMAN.

- Calpis pillpintuta chinkachillantaq:

Calqa sinchi jaya, pillpintu, khurus imaqa manchichikunku, wakichikuna uk libra calta sapa iskay arroba papapaq. Manaraq trojaman jallch’achkaspa, uk talegoman iskay arroba papata churana, chaymantaq uk libra calta jich’aykuna, piqtuna.

Papanchis piqtusqaña kaptin, chayta trojaman jich’amuna. Kikinta ruwanallapuni, tukuy papanchista trojaman jallch’anapaq.

- Wallpa uywakuy waliqllataq:

Wasipiqa wallpata uywakunapuni, paykunawan pillpintu papa khuruta mikhuchinapaq. Papa phinapi aqllayta tukuytawan, panpapi may chhika laya khuritus qhipakun, chayta wallpakunawan mikhuchina. Tukuy laya khurukunata mikhuspa chinkachinku, pillpintuta, khuruta ima chinkachinku.

CENDA wasipi kay papa khurumanta jark’akunapaq p’anqa qhichwapi-castilla simipi ruwasqa tiyan, munaspaqa chinpaykamuspa rantirikuychis.