Serie: "Añaskitu puriskiri"
Carnavalesqa ch'allarikunapaq
Imaynalla... waliqllachu? Kunan kutimanta khuchkacharikusun, riksinarikusun, yachaqarikusun. Carnavalesqa ripunña, Bolivia suyunchikpi may chhika raymi tukuynikpi karqa, camparsas, takipayanakus, ch'alla, q'uwakus. Pongo Q'asapi (Provincia Arque) Chunka kaq Festival comparsasmanta ruwarikurqa.....
Pasaq pusaq p'unchay marzo killapi 2014 watapi, sábado tentacionpi, Radio "Andina" chunka watanta junt'aykurirqa, Municipio Arque jinallataq Mancomunidad de Municipios Región Andinawan khuchkacharikuspa wakichirqanku Chunka kaq Festival comparsasmanta. May chhika runa, sumaq p'achallisqas aysarikurqanku Pongo Q'asa chiqaman, qharis, warmis, wawas, waynuchus, sipakus, maqt'as, kuraq tatas, kuraq mamas chay jatun raymiman chayarimurqanku.
"Sapa wata kay Festivalniyku jatunyachkan" nirqa tata Alcalde Arque municipiomanta, paypaq nisqanta ñawirina ma.
Cecilio Alanes Cruz, Alcalde del Gobierno Autónomo Municipal de Arque: "Sapa wata sábado de tentación p'unchay, kay Pongo Q'asapi Festival takipayanakus nisqata ruwariyku, uk festival de danzas jina; culturata, tradicionesninchikta, takiykunata, tusuykunata pataman uqhariyta munaspa. Gobierno Municipal Arque jina t'inkaswan yanaparichkayku".
Pikunataq kay Festivalman chinparimunku?
Tata alcalde nillanpuni: "Festivalman tukuynikmanta jamuriwayku Huanuni Oruromanta, Provincia Alonso de Ibañez Norte Potosimanta jinallataq Arque, Bolívar, Tapacarí, Ayopaya, Tacopaya, Sicaya ima zona Andinamanta, chayqa ancha kusiy nuqaykupaq. Comparsas lliphipirisaq chayarimunku. P'achalliyninkuypis mana kikinpuniñachu, ñawpataqa q'aytu pantalus karqanku, kikin paykunaq makisninkuwan ruwasqas kaq, kunanqa p'achapis waqjinaña "
Carnavalesqa pachamamanchikta ch'allaykurinapaq
"Carnavalesqa chayamun pachamamata napaykurinapaq, kawsayta, puquyta jaywawasqanchikmanta ch'allaykurinapaq, tukuy sunqu, watapi uk kuti kusirikunapaq" Tukun parlayninta Honorable Alcalde Arquemanta.
Kay grupos qillqachikurqanku:
- Pongo Q'asa llaqta.
- Huanuni, Oruro
- Los Ángeles por siempre, Tapacarí
- Cocamarka
- Los locos de Arque.
- Ángeles del charango
- Ch'ajuela, Tapacari
- Panpajasi
- Los de Majasaya
- Norte Potosí
- Los Amantes de Ayopaya
- Ch'alluma tarqueada.
ATIPAQKUNA
Tarkeada-Qunquteada
1° Grupo Chango, Arque.
2° Huanuni de Oruro.
3° Población Pongo.
Charangueada:
1° Locos de Arque
2° Ángeles del Charango
3° Los Amantes de Ayopaya
CARNAVALESPI TAKIRIKUNACHIK
Locos de Arque
Kaychu clavel panpa salake, kaychu rosas panpa,
Arque locospata salake, llusk'arinan panpa.
Autoridadesqa salake, nis puñuchkankuchu,
Kay festivaltapis salake, organizasqanku.
Para paramuchun salake, saray puqunanpaq,
Wata carnavalpi salake, guarapo kananpaq.
Ajinata Pongo Q'asapi, provincia Arque t'inkas rak'irikurqa, comparasastaq maytapuni takirikuspa, tusurikuspa t'inkasta q'ipiriykukuspa ch'usaripurqanku, watakamallaña carnaval nispa.
Ajina k'acha willaykunawan, kaymanta qanchis p'unchayman tinkurillasuntaq, ajina qhichwa misk'i siminchikpi. Ay watakama carnavales.